فعالیت های روزمرهگی زندگی

فعالیت‌های روزمره زندگی یا ADL (Activities of Daily Living) به کارهایی گفته می‌شود که هر فرد برای مراقبت از خودش در زندگی روزانه انجام می‌دهد. آموزش این مهارت‌ها به‌ویژه برای کودکان، سالمندان، افراد دارای معلولیت، بیماران پس از آسیب یا عمل جراحی و افرادی با اختلالات رشدی و شناختی بسیار اهمیت دارد.

 فعالیت‌های روزمره به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. ADL های پایه (Basic ADL)

مهارت‌هایی که برای مراقبت شخصی ضروری هستند:

• خوردن و آشامیدن (استفاده از قاشق، لیوان، جویدن و بلعیدن ایمن)
• لباس پوشیدن (انتخاب لباس مناسب، پوشیدن و درآوردن)
• بهداشت فردی (مسواک زدن، شانه زدن مو، شست‌وشوی دست و صورت)
• استحمام (شستن بدن، کنترل دما و ایمنی در حمام)
• توالت رفتن (استفاده صحیح از سرویس بهداشتی، شستن دست‌ها بعد از آن)
• جابجایی و تحرک (نشستن، ایستادن، راه رفتن، استفاده از ویلچر یا واکر در صورت نیاز)

2. IADL (Instrumental ADL)

فعالیت‌های پیچیده‌تر که برای زندگی مستقل لازم است:

• مدیریت پول و خرید
• آماده کردن غذا
• استفاده از وسایل خانه (اجاق، جارو، تلفن)
• مدیریت داروها
• رفت‌وآمد (استفاده از وسایل نقلیه یا تاکسی اینترنتی)
• مدیریت ارتباطات اجتماعی

✅ روش آموزش فعالیت‌های روزمره:

گام‌به‌گام (Task Analysis): فعالیت به مراحل کوچک تقسیم شود.
الگوسازی (Modeling): درمانگر یا مربی ابتدا کار را انجام می‌دهد.
راهنمایی فیزیکی یا کلامی: کمک دست‌به‌دست یا گفتن مراحل.
تمرین مکرر: فرد بارها فعالیت را انجام دهد تا به استقلال برسد.
استفاده از وسایل کمکی: مثل قاشق ضخیم، صندلی حمام، دستگیره ایمنی.

تقویت و تشویق: هر پیشرفت باید بازخورد مثبت بگیرد.

برنامه آموزشی فعالیت‌های روزمره زندگی (ADL) کودک اوتیسم :

برنامه آموزشی فعالیت‌های روزمره زندگی (ADL) برای کودکان اوتیسم باید گام‌به‌گام، تصویری، تکرارپذیر و قابل پیش بینی باشه. این آموزش کمک می‌کنه کودک استقلال بیشتری پیدا کنه و فشار خانواده کم بشه.

📌 مراحل طراحی برنامه ADL کودک اوتیسم:

1. ارزیابی اولیه

ببینیم کودک کدام مهارت‌ها رو بلده و در چه چیزهایی مشکل داره.

استفاده از چک‌لیست ADL (خوردن، پوشیدن، توالت، حمام، مسواک، خواب، بازی، استفاده از وسایل ساده).

2. تعیین اولویت‌ها

مهارت‌های ضروری‌تر (مثل دستشویی رفتن، لباس پوشیدن، غذا خوردن) اول آموزش داده بشه.

بعد سراغ مهارت‌های پیچیده‌تر (مثل خرید ساده، استفاده از پول یا تلفن).

3. شکستن هر فعالیت به گام‌های کوچک (Task Analysis)

مثال: مسواک زدن = برداشتن مسواک → باز کردن خمیر → زدن خمیر روی مسواک → شستن مسواک → مسواک زدن دندان‌ها → شستن دهان.

4. استفاده از راهکارهای بصری و مدل‌سازی

کارت تصویری (PECS)،و…